Vechten, vluchten en bevriezen zijn natuurlijke reacties op stressvolle situaties. Het lichaam maakt op dat moment energie vrij om je te beschermen c.q. in veiligheid te brengen. In tal van situaties wordt deze energie echter niet aangesproken of benut, maar daarentegen verankert in het lichaam door het samentrekken van het fascia in een afgebakend, soms zelfs afgesloten gebied. Het gevolg is dat de energiestroom in het lichaam stagneert, met alle gevolgen van dien – lichamelijk, emotioneel en psychisch.
Het lichaam onthoud wat jij vergeten bent, verdrongen of niet verwerkt hebt. Voor herstel en verandering is het essentieel dat de levensenergie weer vrij kan stromen. Praten alleen is dan vaak niet de oplossing. Lichaamsgericht werk biedt gelukkig een passend antwoord. Door de verbinding tussen denken en voelen – hoofd en hart – te herstellen, is het mogelijk contact te maken met afgesloten gebieden, waardoor de vastgezette overlevingsenergie vrij kan komen en integratie en verwerking plaats kan vinden.
Onvoltooid verleden tijd laat zich namelijk nooit verloren gaan. Het wil vrijgemaakt, ontladen en erkend worden, hoe pijnlijk het ook was.
ALS HET LEVEN PIJN DOET….
Trauma betekent letterlijk verwonding. Het is de “wond” in de vorm van hevige spanning – een instinctief samentrekken – die ontstaat tijdens het meemaken van een emotionele of ingrijpende gebeurtenis. Het is dus niet zozeer de gebeurtenis zelf, als wel in hoeverre we de gelegenheid hebben gehad om te reageren – vechten, vluchten of bevriezen – en deze respons te voltooien.
Wanneer de verdedigingsrespons in de vorm van een diepe samentrekking van de inwendige organen (hart, longen, spijsverteringsstelsel) en gewrichten door middel van spanning in de ogen, oren en schedelbasis niet wordt voltooid, of als sociale betrokkenheid (veiligheid via een liefdevolle verbinding) geen keuze was om de impact van de gebeurtenis – de gevoelens van onrust, angst, paniek, onmacht en wanhoop – te doorvoelen en te verwerken nadat het gevaar geweken was, heeft dit levenslange gevolgen. We blijven dan als het ware “vastzitten” in een onopgeloste, aanhoudende verdedigingsrespons – de vrijgemaakte overlevingsenergie wordt niet afgevoerd – en leven (bewust of onbewust) voortdurend met een gevoel van dreiging.
Deze aanwezige spanning die daar uit voort komt kan decennia haar tol blijven eisen in de vorm van systemische arousal en stress die het zenuwstelsel verstoord. Onbewust leven we dan in een chronische toestand van waakzaamheid/alertheid en dissociatie (verdoving, splitsing, fragmentatie). Hierdoor raken we (steeds verder) ontregelt en worden we gevoeliger (of juist gevoelloos) voor triggers en prikkels.
Ervaringen in het heden – ons denken, voelen en doen – worden vervormd, de ontwikkeling stagneert (sociaal, emotioneel, cognitief en motorisch) en onze capaciteit tot veerkracht, verbinding en gevoel van veiligheid en basisvertrouwen nemen af. Daarnaast brengt het ook veranderingen teweeg in ons hormoonstelsel, brein en genetisch materiaal. Bepaalde genen kunnen “aan” of “uit” gezet worden. Op die manier kunnen de gevolgen zelfs over verschillende generaties blijven bestaan.
Trauma sluit de toegang tot onze levenskracht af en is tegenwoordig misschien wel een van de belangrijkste gezondheidsproblemen ter wereld. Daarnaast belemmert het ons vermogen tot sociale interactie, communicatie en zelfregulatie, waardoor we ons afgescheiden en eenzaam kunnen voelen en moeite kunnen hebben ons te hechten, vriendschappen te maken en te onderhouden en te genieten van nabijheid, intimiteit en seksualiteit.
ALS HET LICHAAM SPREEKT…
Trauma zit dus in het lichaam. Het is een – in eerste instantie – ingrijpende lichamelijke verandering voor overleving op (chronische) stress en gevaar die kan leiden tot allerlei lichamelijke, emotionele en psychische klachten en problemen. Dit wordt zichtbaar in onze lichaamshouding, ons gedrag, hoe we ons verhouden tot onszelf en de wereld om ons heen, als ook in onze veerkracht, gezondheid, vitaliteit, persoonlijkheid, relaties, werk en de keuzes die we maken.
Je zou kunnen zeggen dat het lichaam én ons leven onze emotionele “verwondingen” weerspiegelen. De keren dat we te maken hadden met acuut gevaar, met angst, pijn, afwijzing, teleurstelling, eenzaamheid, verlating en verraad of ons niet welkom, niet gehoord, gezien, gewaardeerd of geliefd voelden.
Trauma kan al ontstaan in de zwangerschap (prenataal), maar kan ook het gevolg zijn van een ingrijpende ervaring zoals vroeg geboorte, moeizame bevalling, ziekte, operatie, verlies, overlijden of een ongeluk, inbraak, geweld, terrorisme, natuurramp, verkrachting of misdrijf.
Trauma kan echter ook ontstaan na een periode van (chronische) stress of onveiligheid, situaties die een langdurig verloop kennen zoals binnen het gezin waarin je opgroeit, hechting, adoptie, verwaarlozing, mishandeling, misbruik, pesten, eenzaamheid, (v)echtscheiding, relatieproblematiek of oorlog.
Trauma kan o.a. leiden tot een vervlakking van het gevoelsleven, vervreemding, fragmentatie, verminderde veerkracht, beperkende overtuigingen, laag zelfbeeld, piekeren, angst, stress, herbelevingen, depressie, agressie, verslaving, schaamte, schuld, woede, destructief gedrag, disfunctionele coping strategieën en andere psychische of emotionele klachten.
Op lichamelijk niveau kan het zich uiten in o.a. een verhoogde spierspanning, verstoord ademhalingspatroon, gebrek aan energie, aandacht- en concentratie problemen, bewegingsonrust, tics en psychosomatische klachten zoals hoofdpijn, buikpijn, hyperventilatie, huidaandoeningen, eet- en/of slaapproblemen, nachtmerries of andere lichamelijke klachten.
Integratieve psychotherapie en lichaamsgerichte traumatherapie kunnen je helpen de verbinding tussen je lichaam en geest te versterken, de verdedigingsrespons te voltooien, vastzittende spanning los te laten, zodat het zenuwstelsel weer optimaler gaat functioneren en je levensenergie weer vrij kan stromen.
Helaas heeft dat in onze samenleving niet direct prioriteit. In tegendeel, “vluchtgedrag” wordt in onze maatschappij gestimuleerd. Prikkels zijn er in overvloed. Denk aan eten, games, werk, seks, drugs, alcohol, televisie en sociale media. We zijn heel bedreven geworden in het wegstoppen, negeren, onderdrukken en bagatelliseren van de signalen van ons lichaam. Er lijkt zelfs “geen tijd” te zijn om te vertragen en te luisteren naar ons lichaam. Met alle gevolgen van dien.
Wordt trauma “genegeerd” dan kan het zich stilzwijgend uitleven in je lichaam en je leven. Het kan zelfs doorgaan van generatie op generatie. We spreken dan van intergenerationeel trauma of transgenerationeel trauma. Deze vorm van trauma wordt vaak zichtbaar in onverklaarbare ziektebeelden zoals chronische pijn en fibromyalgie of in onverklaarbare gevoelens van verdriet, angst of minderwaardigheid. Vaak ook in een onveilige gehechtheid en persoonlijkheidsproblematiek.
Onverwerkt trauma kan verwoestend zijn. Tegelijkertijd kan trauma als een deur zijn naar persoonlijke groei en ontwikkeling, herstel en verandering op alle gebieden in je leven. Trauma verwerking vraagt echter bewustzijn en commitment, even als vertrouwen en geduld. Het betekent kiezen voor jezelf, voor het collectief en de generaties na jou. Want onopgelost trauma creëert een vicieuze cirkel van daders en slachtoffers die zichzelf in stand blijft houden tot dat er iemand op staat en de cirkel doorbreekt. Zo niet, dan kunnen hele samenlevingen doordrongen worden van trauma, met vergaande gevolgen voor politiek, economie, klimaat, gezondheid en wereldvrede.
Met inmiddels ruim 20 jaar ervaring in het veld van klinische- en (neuro)psychologie, peri- en prenatale psychologie, psychotherapie, lichaamsgerichte- en energetische therapie, alsook een diep vertrouwen in de natuurlijke beweging van het leven ben je bij EMOCARE van harte welkom de relatie met jezelf te verdiepen en los te laten, te integreren en te verwerken wat jou niet meer dient, zodat jij vanuit authenticiteit kan leven en je potentieel tot volle expressie kunt brengen.
“Trauma remembers. It is stored in our body, our senses, our synapses and cells. The pain and pleasures of our own lived experiences. The memories our mind doesn’t want us to remember. The longing for freedom, truth, justice and love that our spirit cries for. The trauma and oppression of our ancestors. Thousands of years of gaslighting from our culture. Our body holds it all.“
~ Gwynn Raimondi ~